ارزیابی ایستگاهای موجود پایش کیفی رودخانه سفید رود با استفاده از تکنیک های اولویت بندی و بهینه سازی تصمیم گیری چند معیاره و الگوریتم ژنتیک

رودخانه سفید¬رود یکی از پر آبترین و طولانی ترین رودخانه های کشور است که به علت وجود مراکز متعدد صنعتی و کشاروزی و شهر های بزرگ در حاشیه آن موقعیتی خاص در منطقه شمالی وشمال غربی ایران دارد .مدیریت صحیح بر کیفیت منابع آب سفید رود نیاز به داده های کیفی مناسب با توجه به اهداف استفاده دارد. برای رسیدن به این هدف علاوه بر انتخاب مناسب پارامترهای کیفی آب انتخاب مناسب ایستگاه های پایش کیفی از اهمیت ویژه ای بر خوردار می باشد. چرا که انتخاب نامناسب و یا اضافی ایستگاه ها باعث هدر رفتن منابع مالی وآسیب به مدیریت موثر کیفی رودخانه خواهد زد. در این پژوهش،وضعیت کیفی آب رودخانه سفید رود در محل ایستگاه های نمونه برداری موجود ارزیابی و با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره و الگوریتم ژنتیک محل ایستگاه ها اولویت بندی و و تعداد آن ها با رویکرد مصرف شرب و یا آبیاری بهینه گردید. . ابتدا حوضه رود به چهار بخش تقسیم شده که هر بخش شامل تعدادی ایستگاه بوده و امتیاز هر ایستگاه با استفاده از معیار های کیفی آب و داده های مورد استفاده در این مطالعه که توسط موسسه تحقیقات آب ، از 1384 تا سال 1386 پایش گردیده که شامل نیاز به اکسیژن بیولوژیکی ,نیاز به اکسیژن شیمیایی ,کل جامدات محلول, نیترات, آمونیاک , فسفات , e.c ,کل جامدات معلق, ph , کدورت، و همچنین آنالیز فلزات سنگین بود و وزن های مورد استفاده در این تحقیق که قبلا توسط محققین دیگر محاسبه شده مشخص گردیده است و این ایستگاه¬ها با توجه به امتیازشان به صورت تجمعی اولویت بندی شدند. سپس در مرحله بهینه¬سازی با استفاده از روش بهینه¬سازی الگوریتم ژنتیک توسط تولید کروموزوم ها که هر کروموزوم نمایانگر ایستگاه های باقی مانده بود با تشکیل جمعیت اولیه و قرار دادن آن ها در تابعی با عنوان تابع برازش خروجی حاصل شدند ، این خروجی ها به روش مرتب سازی از بزرگ به کوچک مرتب شده و تعدادی از کروموزوم ها با برازش بیشتر وارد مرحله برش و جهش شدند که منجر به تولید کروموزوم های جدید و در نتیجه جواب های جدیدی گردید . سپس این مراحل تکرار شد تا جایی که یک دسته جواب ثابت حاصل شد. در نتیجه کروموزوم مربوط به بیشترین برازش ایستگاه های بهینه باقی مانده را نشان داد و در نتیجه ایستگاه¬هایی را که می توان حذف کرد مشخص شدند که برای مصرف آبیاری شش ایستگاه و برای مصرف شرب همچنین شش ایستگاه امکان حذف را دارند وکاهش 21 ایستگاه پایش به 15 ایستگاه امکان پذیر بوده که با نتایج بدست آمده با روش بهینه سازی پویا همخوانی داشته و در نتیجه کاهش بودجه سیستم پایش کیفی را می تواند در پی داشته باشد هم چنین با بررسی مکان ایستگاه¬های باقی¬مانده و مهم¬ترین منابع آلودگی در منطقه مورد مطالعه شامل پساب کارخانجات روغن کشی سفیدرود ، روغن کشی گنجه، کشتارگاه منجیل، ریسندگی گنجه ، فاضلاب و زباله شهرهای رودبار ، آستانه و کیاشهر و همچنین پسابهای کشاورزی حاصل از کودها و سموم دفع آفات نباتی توسط کشاورزان منطقه به این نتیجه خواهیم رسید که ایستگاه ها بهتر است که در مجاورت این منابع آلودگی احداث شوند.